.::شارح::.

بسم الله الرحمن الرحیم
در این یادداشت می خواهیم از زاویه نگاه امام موسی صدر به موضوع ایمان به خدا بنگریم و ببینیم تفسیر این عالم بزرگ از ایمان به خدا چیست و تاثیرات این ایمان در اعمال و رفتار ما چگونه می تواند باشد . آنجا که خودشان می گویند :
ایمان به خدا و دیگر هیچ !

اعمالی که از انسان صادر می شود چند منشاء دارد . گاهی از اوقات منشاء عمل «حال» است . یعنی اینکه یک نفر در طول خمرش یک عملی را یکبار انجام می دهد ، نه قبل از این انجام داده ف نه بعد از این انجام خواهد داد . مثل انسان خسیسی که یکبار یک پولی را برای کار خیری می دهد مثل ساختن مسجد ؛ نه قبل از امروز این کار را انجام داده و نه از فردا دیگر این کار را انجام خواهد داد ، امروز برقی زدهخ و این شخص کرمی کرده است . بعض اوقات اعمال انسان حالت صفت دارد . یعنی انسان به این عمل متصف می شود . مثل حاتم طایی ، که بخشندگی صفت اوست ! عادت اوست . هر کس از او بخواهد می دهد . این انسان به حسب طبعش کریم ایت . یعنی به کرم و بخشش عادت دارد ! به اصطلاح علمای ما ، این صفت برایش ملکه شده است و فرد عمل را بدون صعوبت و مشقت انجام می دهد و غیر از این از او نخواهی دید .
اما زمانی است که منشاء عمل انسان ایمان به خداست ! یعنی انسان مؤمن است و همین ایمان اساس همه چیز است !
اولاً باید دید ایمان چگونه می تواند منشاء صفات عالیه شود ، آیا ایمان سبب معجزه می شود ! آیا می شود گفت اگر کسی مؤمن بود ، شجاع هم هست ، دلیر هم هست ، کریم هم هست ، غیور هم هست ، رئوف هم هست ؟
اما کجا ؟
آنجا که رضای خدا باشد . اما اگر رضای خدا نباشد ، ترسوست ، بخیل است !
اَلا اِنّ اَولیاء اللّه لا خَوفٌ عَلَیهم وَ لا هُم یَحزَنون .(62:10) ولىِّ خدا نه از چیزى مى ‏ترسد نه براى چیزى حزن دارد، نه افسوس مى‏ خورد و نه افسرده مى ‏شود. پس به تعبیر قرآن ، ایمان سبب نترسیدن می شود . به آیاتی که درباره صفات متقین است نظری بیندازیم : وَ عِبادُ الرّحمن الّذینَ یَمشُونَ عَلَى الاَرضِ هَوناً وَ اذا خاطَبَهُم الجاهِلُونَ قالوا سَلاماً .(63:25) بندگان خداى رحمان کسانى هستند که در روى زمین به فروتنى راه مى ‏روند. و چون جاهلان آنان را مخاطب سازند، به ملایمت سخن گویند.
آیاتى که درباره صفات متقین آمده، آیاتى است که از بِرّ سخن مى ‏گوید. لَیسَ البِرّ اَن تُوَلّوا وُجوهَکُم قِبَلَ المَشرق وَ المَغرب .(177:2) از قرآن استفاده مى ‏کنیم که ایمان به خدا منشأ تمام صفات کمالى انسانى است.
آقایان، این حرف را کوچک نشمرید. خواهش مى ‏کنم. این اساس پیشنهاد و تعبیر ما است.
ما اگر مؤمن به حق شدیم، همه چیز داریم.
ایمان به خدا یعنى چه؟ ایمان به خدا یعنى من معتقد باشم که خالق جهان خداست؛ این اعتقادم از حد زبانم تجاوز کند و قلبم هم ایمان داشته باشد؛ زبانم، خونم، پوستم، احساسم هم ایمان داشته باشد. هم در حال غضب و هم در حال عصبانیتْ ایمان داشته باشم. خلاصه اگر ایمان تمام وجود مرا فراگرفت نتیجه چه مى ‏شود؟ در این باره نکته دیگرى را هم باید اضافه کنم. ایمان به خدا، چه خدایى؟ ما درباره خدا چه عقیده‏اى داریم؟ خداى ما چگونه است؟ خداى ما «لَهُ الاَسماء الحُسنى وَ الاَمثالُ العُلیا» است، خداى ما عالم است، عادل است، رئوف است، رحیم است، جبار است، متکبر است، خالق است، رازق است. اینچنین نیست؟ اینها را ما براى خدا قایل نیستیم؟ خوب، حالا اگر ما معتقد به چنین خدایى بودیم، اگر باورمان از زبانمان تجاوز کرده بود، قلبمان هم ینادى بالایمان داشت، فریاد ایمان مى ‏زد، آن وقت چه مى ‏شود؟ آن وقت باور مى ‏کنیم که خداى مقتدرى هست، که بر این جهان حکومت مى ‏کند، ظلم به کسى نمى ‏کند، این جهان براساس عدل و حق قائم است، این دنیا پر از خیر و برکت و زیبایى است. این دنیا پر از خیر و حق است.
ما که اعتقاد داریم خدا عادل، عالم، حىّ، رئوف و رحیم است، این چنین خدایى این جهان را اداره مى ‏کند، پس این جهان سرشار از حق، خیر، عدل، جمال، علم، فضل و عدل است. آن‏وقت چه مى ‏شود؟ این صفات و کمالات در من که فردى از این دنیا هستم و جزئى از این جهان هستم، به طور طبیعى جلوه مى‏ کند. من هم دیگر از کسى نمى ‏ترسم، براى چى؟ براى اینکه معتقدم لا مُؤَثِّرَ فى الوُجودِ اِلّا هُو. من معتقدم که مرگ من به دست خداست؛ پس، از چه مى‏ ترسم؟ من معتقدم که عالم منظم است. چرا آدم بخیل است؟ از ترسِ فقر. اگر من ایمانم به خدا بود، که او رزاق است، از فقر نمى‏ ترسم.
پس خلاصه سخن این شد که آدمى که خودش را وابسته به خداى بزرگ و توانا و عالم و عزیز مى ‏داند، دیگر از چیزى نمى ‏ترسد، از فقر نمى‏ ترسد، کریم است. این آدم رأفت دارد، به مردم رحم مى ‏کند و... و على‏ع از این نوع بود. به همین دلیل در اخبار ما تأکید شده «تخَلّقوا باَخلاق اللَّه» صفات خدا را داشته باشید. صفات خدا چیست؟ عدالت است، قدرت است، رأفت است و رحمت است.
پس اگر کسى ایمان به خدا داشت، منشأ تمام این صفات، ایمانش است.
و این تفسیری است از ایمان به خدا بر اساس اسلامی که موسی صدر می فهمد !

منبع : با نگاهی به سخنرانی امام موسی صدر در جمع مردم کاشان در سال 1349به مناسبت سالروز میلاد امیرالمومنین (ع)
متن کامل سخنرانی امام موسی صدر را می توانید   اینجا بخوانید و فایل صوتی آن را  اینجا بشنوید .